Wandelen in Koog aan de Zaan

Lagedijk 28: korenmolen “De Bleeke Dood” (1656) is de oudste houten stellingmolen van Nederland. Hij markeert het einde (of het begin) van het dorp. Na lange tijd van verval gerestaureerd, in 1954 weer in gebruik genomen door vereniging De Zaansche Molen.
Lagedijk 7/9: dit is één van de twee in de Zaanstreek nog aanwezige afgeknotte stolpboerderijen (1684). De andere staat aan de overkant van het kruispunt, op nr. 13. Gebouwd als slachterij/woonhuis, maar ook lange tijd als fietsenwinkel/woonhuis in gebruik. Meer info
Lagedijk 3: papierpakhuis “De Baars” (ong. 1675). In 2004 verplaatst van de Zaanoever tegenover de huidige plek en gerestaureerd. Eigendom van stichting Zaanse Pakhuizen en nu opslag voor boeken.
Lagedijk: Cacao de Zaan/Olam opgericht in 1911 is één va de grootste cacao verwerkende industrieën ter wereld. Zij maken cacao- massa, boter en poeder, maar geen chocolade. Op hoek Stationsstraat/Hoogstraat 31 staat het bedrijfsmuseum. Meer info
Hoogstraat 16: Zaanse siertuin met Faambeeldje boven de poort. Voorheen de plek van een voornaam woonhuis, nu een traditionele siertuin.
Hoogstraat 2: “De Waakzaamheid” (1626), vanouds een herberg, later hotel/restaurant en dancing, sinds restauratie (2012) restaurant en woonruimte. Gelegen naast de voormalige “Kogersluis” (1729-1970). De stenen sluismuren zijn nog aanwezig maar het water is weg.
Lagendijk 66: vleethuis “Asia” (ong. 1725) opslag van walvisvaartbenodigdheden, maar ook andere goederen. Gerestaureerd in 2010. Gelegen naast één van de oudste industriegebieden van Europa:“de Koger Hem”. Machinefabriek P.M. Duijvis maakt daar machines voor de cacao verwerkende industrie. Meer info
Lagendijk 41: “De Johanna Elisabeth Stichting” (1911), Doopsgezind wees- en bejaardentehuis. Gebouwd dankzij erfenis van bakker Hendrik Sweepe. Heeft na verkoop in 1968 beschermd wonen functie gekregen.
Lagendijk 34: “de Koger Vermaning”, 17e-eeuwse Doopsgezinde schuilkerk. Buurman Honig (nu Tate & Lyle) startte in 1867 met fabricage van tarwestijfsel en is nu één van de grootste producenten van o.a. zetmeel uit mais.
Lagendijk 3a: voormalige villa fam. Honig uit 1880, op fronton familiewapen: een bijenkorf. “De Klokkenmakerhuisjes” op nr. 1 dateren uit de 17e eeuw en zijn in 2019 gerestaureerd. In de Sportstraat rechts de voormalige directiewoningen van “Stijfselfabriek de Bijenkorf”.
Raadhuisstraat 86: voormalig gemeentehuis uit 1908, ook gebouwd dankzij erfenis van bakker Hendrik Sweepe. Het A8 snelweg viaduct doorsnijdt helaas het dorp Koog sinds 1967.
Kerkstraat 14: achter “de Kogerkerk”, gesticht m.b.v. Doopsgezinden (1686), ligt een nog oudere begraafplaats (1645) Meer info. Naast het kerkplein, hoek Zuiderkerkstraat, staat het oudste huis van Koog aan de Zaan (1625). Meer info Loop door naar:
Raadhuisstraat 2 rechts ligt de voormalige opgang van “de Noorderbrug” (1902-1976). De zuidelijker gelegen vervanger, de Prins Willem Alexanderbrug, werd gebouwd in 1976.
Zuideinde 83: voormalig weeshuis en later bejaardentehuis “De Kogge” (1860) van de Ned. Hervormde Kerk. Heeft gediend als hotel, asielzoekerscentrum en woonplaats voor uitzendkrachten.
Zuideinde 20: woonhuis (18e eeuw). Negen Joodse onderduikers op de 1e verdieping (1942-1945). Twee weken voor de bevrijding werd Rachel Speyer-Pais achter haar raam geraakt door Duitse kogel. Uit angst voor ontdekking begroef men haar ’s nachts in tuin. Na de bevrijding is zij herbegraven op een Joods kerkhof. Loop door tot de brug van: Meer info
“De Mallegatsluis” (1634), grens tussen Koog en Zaandam, met aan linkerzijde van de sloot uitzicht op veempakhuis “de Zeug” (17e eeuw) gelegen aan het Ameland. Loop van brug terug naar het noorden en sla linksaf naar: Meer info
Breedweer: Lang een verwaarloosd stukje oud-Koog. Recent is het Breedweer weer een woonbuurtje. Op nr. 41, oliepakhuis “De Bonte Kieft” (18e eeuw). Sla aan het eind van het Breedweer rechts af naar: Meer info
Parallelweg 10: de voormalige gasfabriek van Koog herbergt de houtwerkplaats van de firma Flentrop. Zij restaureren, maar maken ook nieuwe kerkorgels. Loop rechtdoor, ter hoogte van het Station Koog-Bloemwijk slaat u rechtsaf de Leliestraat in. Sla 4e zijstraat links in naar:
Breestraat met ietsje verderop een ensemble van 72 sociale huurwoningen in “Amsterdamse Schoolstijl” (1920) aan het Troelstraplein, Rozenstraat en de Bloemstraat.
Breestraat 80 (1926): gemeentearchitect Jan Meijer hield van schepen, diverse elementen daarvan zijn te herkennen in de vormgeving van zijn huis. Loop rechtdoor en sla de 3e zijstraat links in naar de: Meer info
Zuiderkerstraat en hofje (1914), 1e sociale woningbouw van Koog, recent zijn de gevelmakelaars teruggeplaatst. Loop terug naar Breestraat en ga onder het viaduct van de A8 door en loop rechtdoor naar: Meer info
Pinkstraat 12: oliemolen “Het Pink” (1620). 1e bezit van vereniging “De Zaansche Molen” (1939), sla linksaf richting Boschjesstraat met op nr. 115 de voormalige Katholieke kerk (1931) en pastorie op nr. 113. Ga terug naar Pinkstraat en loop door naar:
Museumlaan 18: het voormalige “Molenmuseum” bestaat uit twee 18e-eeuwse, in de 20e eeuw verplaatste koopmanshuizen. Ga naar de steeg ernaast en loop over bruggetje naar het “Kogerpark”.
“Kogerpark” (1926/1927), geschonken door mevr. Honig-Kluyver t.b.v. de bevolking van Koog en Zaandijk. De aanlegkosten werden door donaties bijeengebracht. Was lang een plaats voor muziek, dans, theater, bijeenkomsten, etc. Loop langs Paviljoen en Theehuis en ga rechtdoor tot: Meer info
Jonge Zwaanstraat met het 2e Wereld Oorlog monument. Ga links af en ga aan het einde rechtsaf de Stationsstraat in. Aan het einde weer linksaf, richting het startpunt: kruispunt Guisweg/Lagedijk. Meer info