Onze vereniging werd in november 2019 verblijd met een schilderij van een winkel, welke aan het Breedweer te Koog aan de Zaan heeft gestaan. Het verhaal over deze winkel is geschreven door de schenker, de heer C. Rümke uit Amsterdam.
De winkel aan Het Breed in Koog aan de Zaan was van mijn betovergrootouders. Hun winkel is gestart in ongeveer 1859, aan het Breedweer 31 te Koog aan de Zaan. Het schilderij van de winkel is gemaakt door een winkelbediende, tussen ongeveer 1884 en 1897.
Achter de winkel moeten volgens Sijt Engel (V.4) 1 grote woonkamer met 2 bedsteden zijn geweest. In 1897 is de winkel aan Het Breed verbouwd en vergroot zodat er meer ruimte voor de manufacturenafdeling en een tweede woning bij kwamen: naast die voor moeder Neeltje en zoon Arend kwam er woonruimte voor het gezin Engel – Bakker.
(foto’s C. Rümke)
In 1905 is de zaak verplaatst naar de Zaanweg te Wormerveer.
Volgens kleindochter Sijt Engel, opgeschreven in 1992: Willem Bakker kreeg een goede opleiding. Aan die deskundigheid in boekhouden heb ik nog als herinnering een pendule in bezit. Toen hij die diploma’s behaalde verzocht een buurman hem zijn boekhouding in orde te maken. Als dank kreeg hij die pendule.
Maar deze Willem (mijn grootvader) had een drankprobleem. Hij durfde geen betrekking aan te nemen, waarbij hij dagelijks de straat op moest, want dan liep hij beslist een kroeg binnen.
Zijn latere vrouw, Neeltje de Jager, woonde bij haar ouders en hielp de klanten van een zogenaamde grutterswinkel. Haar vader had een aandeel in een molen en dan was het de gewoonte thuis een winkeltje in te richten om het meel te verkopen. In zo’n winkel werden ook erwten, bonen en rijst verkocht. De inkomsten van die grutterij werden steeds meer benodigd.
Neeltje werd geboren uit het tweede huwelijk van haar vader Cornelis de Jager (1785-1852) met Stijntje Hendriks Blom (1794-1866), op de kinderen van het eerste huwelijk met Maartje Geerts (ca1786-1821) was hun moederlijk erfdeel vastgezet. Voor de kinderen uit het 2e huwelijk bleef niet veel over.
Neeltje had een koopmansgeest en probeerde steeds meer te verkopen; ze naaide ook wel een japon of mantel voor kennissen.
Toen ze trouwde met Willem Bakker was de voorwaarde dat hij geen betrekking buitenshuis behoefde te zoeken, maar haar in de winkel zou helpen. Ze trouwden en woonden “in” bij haar moeder en een zuster die aan 2 benen door een schrik verlamd was.
Zij had dus de leiding en maakte er een gemengd bedrijf van. Daarom heb ik als stichtingsdatum voor die zaak maar 1859 genoemd, omdat die langzaam gegroeid was.
Ik heb grote bewondering voor die grootmoeder, die zielsveel van haar man hield en hem zo goed mogelijk door het leven loodste. Het drankprobleem stak natuurlijk zo nu en dan de kop op, wat ook voor de kinderen een groot verdriet was. Bij zijn sterven bedankte Willem zijn vrouw voor alles wat zij voor hem over gehad had.
Over de personen:
Willem Bakker, winkelier, geboren 14 april 1828 Hoorn, overleden 8 april 1884 Koog aan de Zaan, zoon van Arend Bakker, jukkenmaker (1826), en Antje Messchaert te Hoorn (weesouders in het doopsgezind weeshuis te Hoorn, vanaf 1834). Willem trouwde op 5 februari 1860 Koog aan de Zaan met:
Neeltje de Jager, winkelierster, geboren 7 april 1828 Koog aan de Zaan, overleden 31 juli 1902 Koog aan de Zaan. (Schilderij winkel Wed. W. Bakker). Dochter van Cornelis de Jager en Stijntje Hendriks Blom.
Uit hun huwelijk werden 3 kinderen geboren:
(foto C. Rümke)
- Arend Bakker, winkelier, geboren 15 juli 1860 Koog aan de Zaan, overleden 4 september 1935 Santpoort, ongehuwd. De familiewinkel werd in 1905 verplaatst naar de Zaanweg te Wormerveer. Het manufacturenbedrijf werd voortgezet, de kruideniersafdeling geliquideerd.
- Cornelis Bakker, geboren 5 februari 1863 Koog aan de Zaan, volgt 1.
- Antje Bakker, geboren 16 januari 1865 Koog aan de Zaan, volgt 2.
Hun kinderen:
- Cornelis Bakker, huisarts te Goedereede (jan. 1889-dec. 1890) en te Broek in Waterland (van jan. 1891 tot juli 1920), geboren 5 februari 1863 te Koog aan de Zaan, overleden 19 augustus 1933 te Utrecht, begraven te Broek in Waterland.
Hij trouwde op 3 januari 1889 te Koog aan de Zaan met: Catharina Elisabeth de Vries, geboren 25 december 1866 te Koog aan de Zaan, overleden 12 oktober 1938 te Utrecht, begraven te Broek in Waterland.
Uit dit huwelijk 1 dochter: Nelly Catharina Bakker, geboren 30 oktober 1889 te Goedereede, getrouwd met Henricus Cornelius Rümke (1893-1967), grootouders van de schenker.
- Antje Bakker, winkelierster, geboren 16 januari 1865 Koog aan de Zaan, overleden 20 mei 1934 Wormerveer trouwde 8 april 1897 Koog aan de Zaan met Frederik Hendrik Engel, winkelier in zaak schoonouders, geboren 6 december 1872 Westzaan, overleden 16 februari 1934 Wormerveer. Zoon van Hendrik Engel, geboren 24 april 1845 te Westzaan, overleden 1 maart 1933 te de Beemster, gehuwd op 4 augustus 1870 te Westzaan met Sijtje Stuffers, geboren 4 juli 1845 te Krommenie, overleden 14 december 1912 te Westzaan.
Uit dit huwelijk 4 kinderen:
- Hendrik Engel (Henk), dr. in de wis- en natuurkunde (zoölogie), hoogleraar aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam, directeur van het Zoölogisch Museum te Amsterdam, Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw, geboren 2 februari 1898 Koog aan de Zaan, overleden 12 april 1981 te Almen. 3x getrouwd.
- Nelly Anna Engel, winkelierster in familiezaak, geboren 7 mei 1899 te Koog aan de Zaan, overleden 18 oktober 1948 te Zaandam, ongehuwd.
- Sijtje Johanna Engel, eerst apothekersassistente, kandidaats farmacie, later winkelierster in de fa. wed. W. Bakker, samen met haar zuster Nelly, geboren 27 augustus 1901 Koog aan de Zaan, overleden 25 januari 1998 Oosterbeek (Felixoord). In 1966 te Alkmaar getrouwd met Gerardus Antonius Smit, pastoor en deken in de Oudkatholieke kerk).
- Willem Arend Engel, (Wim), ‘Rijksopleiding voor Teekenleraren’ te Amsterdam, in 1931 tekenleraar, te Dordrecht 1938-1946, te Hilversum (vanaf 1946 aan de H.B.S., geboren 13 oktober 1903 Koog aan de Zaan, overleden 10 januari 2000 Oosterbeek (Felixoord), in 1931 getrouwd met Antonia Jacoba.
