In de zomer van 1986 worden weer nieuwe, grote installaties in gebruik genomen. In juni start het proefdraaien met de warmtekrachtcentrale. Een gasturbine/afgasketel- installatie maakt een gelijktijdige opwekking mogelijk van warmte (stoom) en kracht (elektriciteit). Deze investering van ƒ 7 miljoen moet leiden tot een lager energiegebruik en dus lagere energiekosten.

De productie in Koog
Vrijwel alle aspecten van de productie zijn de afgelopen 25 jaar aangepakt. In de jaren zeventig wordt nog gewerkt in een drieploegendienst: elke vrijdagnacht wordt de fabriek gestopt en elke maandagochtend weer opgestart. In de massa- en boterafdelingen moet alles worden afgetapt, want er wordt nog niet gecirculeerd. Later is circuleren in de weekenden wel mogelijk.

In Branderij 1 en 2 zijn dan nog zo’n zestien kleine ovens in gebruik, de speten genaamd. Als de cacaonib in de speten gaar is, worden ze geleegd. Het vullen en legen gebeurt handmatig. Een complete vulling tot en met leging wordt een reisje genoemd. Vrijdagnacht haalt men een reisje in, zodat men vroeger aan de schoonmaak kan beginnen. Vaak wordt extra personeel ingehuurd om met het stoppen te helpen.

Eind 1988 gaat de fabriek in Koog in vierploegendienst werken: van maandag 6.00 uur (in de winter zondagavond 23.00 uur) tot zaterdag 16.00 uur. In 1994 wordt de vijfploegendienst ingevoerd. Dat blijkt voor de meeste mensen de beste dienst te zijn. Dan is het ook afgelopen met de weekendstop; de productie draait voortaan 24 uur per dag, 7 dagen in de week.

Automatisering
Machines opstarten en stoppen, boter en massa aftappen in emmers en vaten, alarmering via een harde bel of een sirene… vroeger gebeurde het allemaal handmatig, nu geautomatiseerd. Waar nu echometingen vaak in combinatie met andere opnemers het niveau in de tanks bewaken, zat vroeger een vlotter, de kloot genaamd.

(Voedsel)veiligheid en productie
Onderwerpen als HACCP en GMP hebben hun intrede gedaan en klantenaudits zijn veel strenger geworden. De veiligheid van mens en product is op een veel hoger plan gekomen. Er worden niet alleen veel meer cacaobonen verwerkt, ook de taken binnen de productie zijn uitgebreid. Cacaomassa en -boter worden op veel grotere schaal veredeld, er wordt veel meer poeder ingepakt en ook de cacaoverladingen in vloeibare vorm zijn flink toegenomen. En dat moet allemaal voldoen aan de hoge deZaanspecificaties. De machines en besturingsapparatuur zijn in de loop van de jaren veranderd, maar dat geldt zeker ook voor de mensen in de fabriek. Alles gaat nu een paar versnellingen hoger. Bovendien wordt gewerkt met zeer geavanceerde computersystemen. De huidige processoperator is bijna niet meer te vergelijken met de bedieningsvakman van vroeger.

Op 18 september 1986 wordt de naam “Cacaofabriek De Zaan B.V.” officieel gewijzigd in “Cacao De Zaan B.V.”. Deze naam werd al gebruikt in het dagelijkse handelsverkeer. Op 24 maart 1987 wordt de eerste paal geslagen voor het Guisgebouw (naam bedacht door F. van Draanen van Debiteurenbeheer), een investering van ƒ 11,8 miljoen. Deze nieuwe uitvalverwerking wordt dan gezien als de afronding van de modernisering van het bedrijf. In november 1987 wordt een beperkt rookverbod ingesteld. Stickers geven aan waar niet mag worden gerookt.

Informatie en communicatietechnologie (ICT)
In de jaren zeventig doen de eerste geautomatiseerde systemen hun intrede. Vanaf 1984 wint de computer in de administratie snel terrein, met de komst van de IBM S/38. Zo’n twintig medewerkers, onder wie Hen Smit en Ruud Gouweleeuw en veel externen, zijn ermee bezig. Als tekstverwerkingssysteem wordt DisplayWrite gebruikt. Voor onder andere verkoop, grondstofinkoop, projecten/ mechanisch onderhoud en expeditie zijn maatwerkapplicaties ontwikkeld. Later wordt ook veel gewerkt met Lotus 1-2-3 en Symphony.

In september 1990 bespreken alle leidinggevende automatiseringsmensen van de Grace Cocoa vestigingen de mogelijkheden om zoveel mogelijk met gelijke systemen te werken. Cacao De Zaan heeft een goed commercieel en inkoopsysteem en Berisford heeft een beter ordermanagementsysteem. Het financiële en het personeelsadministratiesysteem wijzigen niet, omdat zij gebonden zijn aan lokale wet- en regelgeving. Wel gaan alle vestigingen met dezelfde computers werken, de IBM AS/400. In 1981 zijn op initiatief van Hans Kattenberg de eerste twee IBM pc’s in gebruik genomen, een in het Lab en een bij de financiële planning. Kosten: ƒ 20.000 per stuk! Eind jaren tachtig gaan pc’s steeds vaker de ‘domme’ terminals vervangen.

Rond 1995 wordt de eerste ‘elektronische post’ verstuurd: intern via MS-mail binnen een beperkte groep gebruikers. Als IBM halverwege de jaren negentig het tekstverwerkingssysteem Displaywrite niet meer ondersteunt, moet een andere tekstverwerker worden gekozen. In 1996 krijgt iedereen een Compaq pc op het bureau. Windows, Word, E-mail, Excel en PowerPoint doen hun intrede; de hele organisatie moet op computerles. Alle medewerkers volgen tweeënhalve dag les in Windows en Word in een speciaal ingericht lokaal in Wormer. Veel medewerkers zitten voor het eerst achter een computer! De nieuwe pc’s worden in netwerken met elkaar verbonden en via onder andere ISDN-verbindingen met de andere vestigingen van Grace Cocoa. De infrastructuur wordt gelegd voor e-mail en voor faxen via de pc. Ook doet videoconferencing zijn intrede.

Rond 1998 wordt het besturingssysteem Novell vervangen door Windows-NT en alle pc’s (zo’n 60 gebruikers) overgezet van Windows 3.1 naar Windows 95. Tegelijkertijd is een Windows NT Exchange server geïnstalleerd, een mailsysteem waardoor de communicatie met de buitenwereld eenvoudiger verloopt.

Internationale ICT-hoofdbrekens
In 1999 wordt de euro ingevoerd voor het girale verkeer en moeten de facturen voortaan in twee valuta’s worden opgesteld. Daarvoor moeten de systemen worden aangepast. Spannend is het rond de millenniumwisseling. Over de hele wereld houden informatici zich bezig met de vraag of hard- en software de jaarwisseling 1999/2000 kunnen doorstaan. ADM Cocoa moet beperkt apparatuur vervangen en applicaties aanpassen. Alle programma’s worden bijvoorbeeld gecontroleerd op datumformaat dd-mm-jjjj en eventueel te verwachten problemen. Een identieke IBM AS/400 wordt gehuurd, waarop alle systemen worden getest. De millenniumwisseling verloopt zonder noemenswaardige problemen. Datzelfde geldt voor de invoering van de euro per 1 januari 2002.

Internet en communicatie
Als in de tweede helft van de jaren negentig het internet de wereld verovert, komen de ontwikkelingen pas echt in een stroomversnelling. Begin jaren tachtig vindt communicatie nog plaats via de post, de telex en de telefoon. In 1987 wordt de eerste telefax bij Cacao De Zaan geïnstalleerd, maar door het internet en e-mail versnelt de informatievoorziening en -uitwisseling vanaf de tweede helft van de jaren negentig revolutionair. Dit wordt nog versterkt door de introductie van de mobiele telefoon. Is deze eerst alleen voor enkele medewerkers beschikbaar, tegenwoordig hebben veel medewerkers een BlackBerry, waardoor ook internet en e-mail (bijna) overal en altijd beschikbaar zijn.

De vele contacten tussen de vestigingen worden steeds vaker ondersteund door een beeldverbinding. Pc’s zijn uitgerust met Office Communicator en een webcam en vergaderruimtes zijn ingericht voor videoconferencing. Collega’s wereldwijd kunnen met elkaar overleggen, alsof ze rond de tafel zitten. Daarnaast zorgt de digitale camera ervoor dat allerlei vragen en problemen snel en exact worden toegelicht.

JD Edwards
Eind 2000/begin 2001 bereidt een projectgroep van circa 25 vertegenwoordigers van verschillende ADM-vestigingen onder projectmanager Ruud Kesseler de implementatie voor van een nieuw standaardpakket bij de niet- Amerikaanse ADM-ondememingen: JD Edwards (JDE). ADM gebruikt dit bedrijfsinformatiesysteem voor financiële administratie, logistiek en orderverwerking. Waar nodig is het aangepast op de specifieke ADM- vereisten voor rapportages en uiteraard op de specifieke verschillen per land. In JDE worden verschillende systemen geïntegreerd. Zo zijn onder meer Maximo (het fabrieksonderhoudprogramma), GMS (informatie van de weegbruggen) en Webpro (aansturing van de fabriek) gekoppeld aan JDE. Voor contractmanagement is een maatwerkapplicatie ontwikkeld, het International Contract & Settlement System (ICSS), die volledig met JDE is geïntegreerd. De Europese cacaobedrijven zijn als eerste overgestapt op JDE/ICSS; eind 2006 hebben de financiële afdelingen de spits afgebeten. In 2011 moeten alleen ADM Schokinag en ADM Classic Couverture nog over. De invoering van de JDE-systemen vergt een lange voorbereiding, want eerst moeten alle bedrijfsprocessen in kaart worden gebracht en gestandaardiseerd. Overschakelen op JDE betekent dus ook: anders werken.

IT-organisatie
De IT-afdeling in Nederland bestaat nu uit vier groepen. Zes medewerkers houden zich, onder leiding van Hen Smit, in Koog bezig met de lokale infrastructuur en systemen en ondersteunen de gebruikers in Koog en Wormer, de Europese cacaobedrijven en de fabriek in Ghana. Twaalf medewerkers vervullen, onder leiding van Edgar de Jager, de Europese helpdeskfunctie en beheren de infrastructuur in Europa en het Europese Data Centre. Twee groepen verzorgen de applicaties voor alle Europese ADM-vestigingen plus de bedrijven in Afrika en Singapore: een richt zich op de applicaties voor de fabrieken (onder leiding van Daniël van Dreumel en Michael Kuijl) en de ander op de business applicaties (onder leiding van Chrétien Delforterie). In totaal werken er bij de applicatiegroepen ongeveer zeventig mensen. Zo’n 55 van hen werken sinds april 2011 vanuit de locatie Wormer, de andere vijftien bij andere ADM-bedrijven.

Alle ADM-vestigingen zijn wereldwijd gekoppeld: bij welke ADM-vestiging je ook bent, je kunt altijd verbinding maken. Het is ook mogelijk vanuit huis te werken, via internet over een met token beveiligde verbinding. Was ICT in de jaren tachtig vooral het domein van deskundigen die vertelden hoe het moest, tegenwoordig hebben de gebruikers grote invloed. De IT-afdeling is daarmee een dienstverlenende afdeling geworden.

Bron: De Zaanklok – Personeelsblad van Cacao de Zaan/ADM 1951-2011