Woningbouw-vereniging Parteon, de eigenaar van de woningen, denkt na over de toekomst (sloop en/of renovatie) van o.a. deze woningen aan de Zuiderkerkstraat. Het hofje is een prachtig voorbeeld van geheel uit steen gebouwde arbeiderswoningen, met op de gevels traditionele houten sierelementen in Zaanse stijl. Lene Leck Jensen heeft als bewoonster van deze straat onderzoek gedaan naar het ontstaan van woningbouwvereniging “De Woning”.

Sloopplannen
De aanleiding voor Lene om te gaan zoeken naar de historie van haar buurtje waren de dreigende sloopplannen voor de panden van eigenaar Parteon. Lene woont sinds 2009 in de straat en is zeer tevreden met haar huis en buurtje. Niet slopen maar opknappen en bewaren is haar advies.

De Woning
Woningbouwvereniging “De Woning ” werd in 1910 op uitnodiging van burgermeester Maarschalk opgericht door de notabelen van de Koog: E. Honig, T. Duijvis, W, Meyling, H.B. Stephan, C.E. Smit, en C.A. Honig. De Zuiderkerkstraat was het eerste project van “De Woning” en bovendien het allereerste woningbouwproject in Koog aan de Zaan.

De eerste serie van 25 arbeiderswoningen werd opgeleverd in 1913, de tweede serie (de 15 woningen rond het hofje) in 1914 en de derde serie in 1919 (3 woningen aan het einde v/d Zuiderkerkstraat en 14 woningen op de Kruisstraat).

De eerste serie werd ontworpen door de stadsarchitect uit Zaandam, Gerrit van der Koogh. Hij heeft o.a. ook de in zijn voortbestaan bedreigde Zaandijker kerk, de kapsalon hoek Rustenburg/Stationsstraat en een voormalige woonhuis (thans Flentrop Orgels) aan de Westzijde te Zaandam ontworpen. Voor de 2e & 3e serie maakte men gebruik van de diensten van de bekende Alkmaarse architect de heer P.N. Leguijt. Hij heeft o.a. meerdere monumentale villa’s in Alkmaar op zijn naam staan.

Verbouwingen
In 1950 gaf Vereeniging “De Woning” opdracht aan architect Dirk Jan Waagmeester uit Zaandam, om 21 stenen schuurtjes te laten bouwen, ter vervanging van de oude schuurtjes van de 1e & 2e serie. In 1976 vond er in de 30 woningen van Zuiderkerkstraat 6 t/m 51 projectmatig onderhoud plaats, waardoor de bewoners tijdelijk hun woningen moesten verlaten. Voor het eerst werden in alle woningen badkamers geplaatst. Daarvóór moest men, indien men zelf geen douche had aangebracht, naar het badhuis in de Badhuisstraat of werd thuis een teil met water gevuld. Deuren en ramen (o.a. ouderwetse schuiframen met kleine ruiten) werden vervangen en op begane grond kreeg men dubbele beglazing. De meeste keukens en badkamers werden vernieuwd. De dakpannen werden door een zwaarder soort pannen vervangen.

De huizen op Zuiderkerkstraat ter hoogte van het kerkhof, nr. 11 t/m 29, en aan het einde van de straat, nr. 53 t/m 57, werden niet gerenoveerd. Deze woningen werden samen met een aantal woningen uit de 3e serie op de Kruisstraat helaas in zo slechte staat bevonden, dat ze begin 1980 gesloopt en door nieuwbouw werden vervangen.

De bouwvergunning hiervoor werd maart 1980 verleend aan de Algemene Woningbouwvereniging “Koog aan de Zaan”, Leeghwaterstraat 82 te Koog, die inmiddels Vereniging “De Woning” overgenomen had. De maand daarna werd er een bouwvergunningsaanvraag ingediend t.b.v. funderingsherstel van de 30 woningen op Zuiderkerkstraat 6 t/m 51 (die 4 jaar eerder geheel gerenoveerd waren).

In 1986 vond het funderingsherstel plaats, uitgevoerd door Nederhorst Grondtekniek bv. In totaal werden 204 stalen renovatiepalen gepulst naar een diepte van 18,8-19,2m n.a.p., in combinatie met voorbewerkte stalen draag-constructies. Tijdens de werkzaamheden moesten de bewoners van nr. 8, 10, 12, 16, 22, 26, 32, 36, 38, 40, 33, 39, 43 & 49 hun begane grond vloer ontruimen en tijdelijk elders verblijven. Bij de de overige 16 woningen werd er uitsluitend van buitenaf gewerkt. De geraamde bouwkosten voor het funderingsherstel was f. 1.142.400,- incl. btw, omgerekend f. 38.080,- per woning.

Zaans Erfgoed
Lene heeft het wijkje onder de aandacht gebracht van de vereniging Zaans Erfgoed. Bijzonder zijn het afwijkende stratenpatroon (een hofje, geen traditionele padstructuur) en het feit dat de woningen het eerste, geheel stenen sociale woningbouwproject van Koog aan de Zaan waren. Zaans Erfgoed heeft aangegeven het hofje behoudenswaardig te achten.

Lene’s hoop is, dat alle 30 woningen op den duur de status krijgen als een (jong) monument, zodat hun voortbestaan verzekerd is.