Niet alleen mensen zijn verzot op cacao maar ook veel dieren. Vraag het maar aan de boeren die een cacao-farm bezitten. Zij hebben te maken met insecten en knaagdieren die zich de cacao goed laten smaken. Op de cacaoplantages vind je dan ook veel slangen die de knaagdierenstand klein moeten houden.

Door Thijs de Gooijer

Er is echter een groter dier wat ook verzot is op cacao en dat zijn de apen. Zij hebben een speciale kunst geleerd om de vrucht open te krijgen. Ze slaan de vruchten handig stuk tegen de boom en eten het binnenste op, de schillen worden naar beneden gegooid, het liefst op de arme boer die machteloos moet toezien hoe zijn beste vruchten smakelijk worden verorberd. Met wat lawaai probeert hij de eters te verjagen want apen zijn beschermde dieren en de boetes zijn niet mals als men deze fraaie dieren geweld aandoet.

In Koog Bloemwijk vond in 1939 een merkwaardig voorval plaats. Op een avond in september hoorde men een vreselijk gegil in de villa wijk van Koog-Bloemwijk wat de bewoners het ergste deed vrezen. Wat bleek… Een echtpaar wilde naar bed gaan en de vrouw deed de gordijnen sluiten boven in de slaapkamer toen ze in het zwakke maanlicht een lelijke tronie voor de ramen zag die haar van buitenaf aangrijnsde. Ze raakte vreselijk overstuur. Haar man en de gealarmeerde buurtbewoners zetten onmiddellijk een zoektocht op touw om de gluurder te vinden. Schijnwerpers maakten zwaaiende lichtbundels op de daken in die donkere nacht. Ja, mannen klommen zelfs op het dak om de onverlaat te vinden, zonder resultaat.

De volgende dag echter kwamen er meer meldingen binnen. Men had weer een gezicht voor de ramen gezien, men had iemand over het dak horen lopen, bij de cacaofabriek van Huysman had men iemand zien sluipen. Toen kwam de aap letterlijk en figuurlijk uit de mouw. De gluurder was inderdaad een aap. Een chimpansee, Kees heette hij en hoorde bij een kermisreiziger. De man vertelde dat de aap het kermisleven misschien beu was en een vaste stek was gaan zoeken. De cacaolucht op de Koog vond hij waarschijnlijk zo prettig dat hij daar bleef rondhangen.

Enfin, de veldwachters probeerden het beest te vangen, trapten de dakpannen van de daken in hun jacht maar de handige aap was hun steeds te vlug af. Zelf toen men een schot loste had de aap alleen maar een zere teen en bekogelde hij de schutter met een stuk dakpan. Ook fruit met aspirine erin bood geen uitkomst, De aap peuterde de verdovende middelen uit de appelen en peren, at ze vervolgens op en verdween tussen de grijpende armen van de veldwachters door over de provinciale weg in de weilanden daarachter. Uiteindelijk vond men Kees daar slapend in het riet en met een net wist men hem toen te vangen en hem aan zijn baas terug te geven. Daarmee kwam een eind aan een avontuur van 3 dagen apenjacht op Kees die een vrouw zo lelijk had doen laten schrikken.

Daar in Koog- Bloemwijk heeft ooit een cacaofabriek gestaan met de prachtige naam “Hollandia”. Deze fabriek was in 1897 opgericht door de fa. Kamphuys en Oly. De fabriek stond op de plek waar molen “De Wezel” heeft gestaan. Direct naast station Koog-Zaandijk. Ooit heeft daar een bootje een reguliere dienst onderhouden tussen Koog-Zaandijk en Westzaan. Het tochtje duurde 20 minuten. Het bootje heette de Burgemeester Ferf en later Burgemeester Ferf 2.

Weer later kwam er een busverbinding voor in de plaats. Molen “de Wezel “ uit 1639 heeft in zijn laatste jaren cacao gemalen. In 1899 werd er echter een stoommachine geplaatst en werd de molen overbodig waarna sloop volgde. Met de cacaofabriek ging het voorspoedig tot die noodlottige Zaterdagavond 24 November in 1934. De ovens waarmee de cacao gaar wordt gebrand werd toen nog gestookt met olie. Toen bij het overpompen van deze brandstof een afsluiter niet goed werkte raakte de bak met olie vol en even later stroomde dit gevaarlijke goedje over de grond. De olie bereikte even later de ovens, vatte direct vlam en greep gretig om zich heen in de daar aanwezige cacao. En als cacao eenmaal brandt….ja dan….

Er was dan ook geen houden meer aan en het vuur greep razendsnel om zich heen. 12 mensen die daar aan het werk waren konden zich maar net in veiligheid stellen. De honderden tonnen cacao in de fabriek brandden even later als een fakkel en een enorme hitte verspreidend. In een nog passerende trein moesten de mensen zelfs hun gezicht bedekken als ze de raampjes open hadden gedraaid….. Even dreigde een ramp toen een werknemer vertelde dat er ondergrondse tanks gevuld met 17.000 liter stookolie gevaar liepen. De massaal opgetrommelde brandweer alsmede de bedrijfsbrandweer van Cacao de Zaan en Duyvis pompten toen enorme hoeveelheden bluswater over de tanks die daardoor behouden bleven. De fabriek was echter reddeloos verloren. Tegen elf uur begon het vuur te luwen en konden de meeste kringen naar huis. De spuit van Cacao de Zaan heeft aan het nablussen deelgenomen wat maar liefst 3 weken duurde(!) en nog steeds rookte en stonk het toen….. Dat was het jammerlijke einde voor deze bloeiende cacaofabriek in de Koog waar men werkte in een 3-ploegendienst en waar de orderportefeuille goed gevuld was. Maar liefst 60 mensen verloren door dit inferno hun baan.

Na afloop van de brand liet men alles de revue nog eens passeren en toen bleek dat er veel mis was gegaan. Het alarmsysteem op de Koog werkte niet naar behoren. Het nummer waar een brand kon worden gemeld gaf geen gehoor en er werd niet opgenomen. Toen uiteindelijk de brand ergens anders kon worden gemeld was er veel kostbare tijd verloren gegaan en heeft er mede aan bijgedragen dat de fabriek totaal is afgebrand. Op de plek van de fabriek kwam later de was en oliefabriek van Jonk waar ook de rode haan eens danig heeft huisgehouden.