Ik heb mij verwonderd over de enorme inzet die mijn Koogse collega-winkeliers door de jaren heen hebben vertoond voor hun vereniging en hun klanten. Werkweken van 60 uur waren in die tijd eerder regel dan uitzondering. Desondanks besteedden velen een groot gedeelte van hun schaarse vrije tijd aan de Algemene Winkeliers Vereniging.

Met onverminderd enthousiasme is men ook vandaag de dag nog steeds bezig om de Koger middenstand aan te prijzen bij de inwoners. Applaus voor de ondernemers die dit nog steeds doen! De jaarlijkse braderie, de geweldige St. Nicolaasintocht en het 10 x per jaar uitbrengen van “Rondje Koog” dragen allen bij aan het leefbaar houden van oud-Koog. Dit blad is gelukkig ook de plek waar Koogse verenigingen hun oproepen en nieuws in kwijt kunnen. Deze nieuwtjes verhogen de leeswaardigheid van het blad, en wordt het een win-win situatie voor alle betrokken partijen.

Waren er in de jaren ’60 rond de 100 leden, anno 2017 telt de vereniging nog een krappe 40 stuks. Wellicht is een uitbreiding van het werkgebied met het buurdorp Zaandijk een manier om het ledental weer op te vijzelen. In het verleden is er, zoals blijkt uit het archief, al vaker succesvol samengewerkt met hen. “Rondje Koog-Zaandijk” zou, historisch gezien, een goede naam zijn voor de winkeliersvereniging. Koog en Zaandijk zijn van oudsher een tweelingdorp.

Het is aan u, de consument, om er voor te zorgen dat de kleine winkels niet uit het straatbeeld zullen verdwijnen. En geef toe: de individuele aandacht die u krijgt van de plaatselijke winkelier is toch vele malen prettiger als de onpersoonlijke overdracht van goederen bij de aankoop via het internet of bij het groot winkelbedrijf? Een gespecialiseerde winkelier verleent u service, en adviseert u ter plekke. Hij of zij zal zich elke maal inspannen om aan uw wensen tegemoet te kunnen komen. Hoe zou de Koog er uit zien als er in het dorp geen middenstanders meer zouden zijn? Voor die situatie zullen wij met zijn allen moeten waken. Een dorp zonder winkels is minder aantrekkelijk om in te wonen. Mensen zullen elkaar minder ontmoeten, kortom: de leefbaarheid gaat er op achter uit. Koop dus bij de winkels in uw eigen woonomgeving, oftewel: ”support your local shop”! De winkeliers, maar ook uw dorpsgenoten, zullen u er dankbaar voor zijn.

Historie
1917: oprichting van de Algemene Winkeliers Vereniging Koog aan de Zaan. De in 1917 opgerichte Algemene Winkeliers Vereniging Koog aan de Zaan veranderde in latere jaren haar naam tweemaal: eerst werd het “Winkeliersvereniging Rondje Koog”, daarna werd het: “Ondernemersvereniging Rondje Koog”. Helaas heb ik in het summiere archief geen exacte data kunnen vinden van deze veranderingen, of namen van bestuursleden die zich hiervoor hebben ingespannen.

Het doel van de vereniging
In het huishoudelijk reglement werd dat als volgt omschreven: “door onderlinge samenwerking de belangen der winkeliers en nering doende te Koog aan de Zaan te bevorderen”. Dit doel bereikt men o.a. door het houden van een algemene ledenvergadering waarin de belangen van de winkeliers worden besproken maar ook door het spreken bij openbare colleges van de gemeenteraad. De vereniging hield zich door de jaren heen bezig met het organiseren van o.a. verkoopacties, loterijen, slagzinwedstrijden, etalagewedstrijden, braderieën, St. Nikolaas intochten en jubileumfeesten om de winkels en hun waren onder de aandacht van het publiek te brengen. In de ledenvergaderingen kwamen ook zaken aan bod waar men allen mee te maken had zoals verzekeringen, winkelopeningstijden, winkelvestiging- en verkeersplannen, parkeer- en vervoersbeleid enzovoort. Ook was er aandacht voor lief en leed bij de leden, menigmaal werden er bloemstukken en fruitmanden bezorgd.

Inkomsten
De leden van de vereniging betaalden vanaf het begin contributie aan de vereniging. Van deze inkomsten worden de diverse kosten betaald, maar ook wordt er gespaard t.b.v. de jubilea en verkoopacties.

De eerste 20 jaar
In een handgeschreven manifest van de toen opererende voorzitter (1937) wordt gememoreerd aan de geschiedenis van de 20 jaar daarvoor opgerichte vereniging. Tijdens de feestavond, gehouden ter ere van het 20-jarige jubileum voor de leden en hun dames (blijkbaar waren er toen geen vrouwelijke leden…?), sprak hij over de oprichting. Hoe men “Door de duisternis, naar het zicht” was gegaan. Dat klinkt wat vreemd in deze tijd maar toentertijd had men van hogerhand het bevel gekregen om na 19.00 uur geen licht meer te mogen gebruiken in de winkels. Dit was een behoorlijke beperking voor de heren winkeliers. Direct waren er een aantal vooraanstaande winkeliers opgestaan die hun collega’s opriepen om naar de door hen georganiseerde vergadering in “De Waakzaamheid” te komen om gezamenlijk deze, maar ook andere moeilijkheden tot een oplossing te brengen. Deze vergadering werd bezocht door 59 geïnteresseerden die allen lid werden tegen een contributie van € 0,50 per jaar. Er werd ter plekke een commissie benoemd om naar de burgermeester te gaan maar deze was tot 20.00 uur niet te spreken vanwege zijn avondmaaltijd. Zodoende vervoegden zij zich bij de heer K.C. Honig (eigenaar van Zetmeelbedrijf de Bijenkorf), hij was toen eveneens wethouder bij de gemeente Koog aan de Zaan. In dezelfde speech gaat de spreker nog in op een aantal memorabele gebeurtenissen uit de beginperiode. In 1923 werd er voor het eerst een etalagewedstrijd gehouden in samenwerking met de Zaanlandse Kapel, ter ere van het door hen georganiseerde muziekfeest in het Kooger Bosje.

Dit was de aanzet voor andere acties, zoals de reclameweken. Deze werden in de weken voor het St. Nikolaasfeest gehouden. De voorzitter vertelde dat deze weken soms goed en soms wat minder goede opbrengsten hadden voortgebracht maar over het algemeen kon men wel stellen dat ze succesvol waren.

In 1925 werd er een winkelweek gehouden in samenwerking met de Zaandijker winkeliersvereniging. Deze actie was bijzonder geslaagd en werd afgesloten met een feestavond in “De Waakzaamheid”. In hetzelfde jaar werd de contributie verhoogt naar € 2,50 per jaar en werd er een onderlinge glasverzekering afgesloten. In 1927 werd het 10-jarig jubileum gevierd met een feestavond en het zittende bestuur werd aangevuld met de jongere generatie. Het bestuur was op dat moment erg talrijk. Men was trots op het feit dat het aantal leden, door de jaren heen, stabiel bleef. De voorzitter besloot, alvorens het feest te openen, met een oproep aan de dames om hun echtgenoten ten tijde van een ledenvergadering vooral niet thuis te houden maar naar de vergadering te zenden om zijn belangen te verdedigen!

Activiteiten door de jaren heen
Uit de aanwezige stukken heb ik de volgende korte informatie kunnen distilleren:

1935: Jaarvergadering met op de agenda een verslag van de Winkelweek en het aftreden van P. Honig (niet herkiesbaar) en Koghee. Saldo op 01-02 bedraagt fl. 466,01, het jaar daarvoor fl. 490,25.

1938: Ledenvergadering met aftredende en herkiesbare bestuurleden: D. Tanger en P.W. Nijntjes.

1939: Ledenvergadering met agendapunt: de eventueel te houden Winkelweek.

1942: ter ere van het 25 jarig jubileum vindt er o.a. een ballonnenwedstrijd plaats. Eén van de ballonkaartjes werd gevonden in Cornwerd, bij de Afsluitdijk. Op 4 maart wordt er een enigszins feestelijke jaarvergadering gehouden. De leden worden opgeroepen om zich van te voren aan te melden en zoveel brood- en vleesbonnen in te leveren als men kan missen. De heren P.W. Nijntjes en P. Honig treden af maar zijn herkiesbaar. Na afloop is er een herdenking van het 25-jarig bestaan.

1949: op de jaarvergadering wordt het lichtprobleem (?) geagendeerd, zo ook de lichtetalages.

1950: Jaarvergadering in De Waakzaamheid, met in de pauze een verrassing. Ledenvergadering in “Ons Eigen Gebouw” met op de agenda een voorstel om de contributie te verhogen van € 2,50 naar € 5,- per jaar. Ook op de agenda: een bespreking over een gezamelijke winkeliers-campagne afd. Zaanstreek. T.b.v. de St. Nicolaasactie werden bonnen uitgedeeld aan de klanten die mooie prijzen konden opleveren.

1951: Tijdens de jaarvergadering van 10 april treden de heren J. de Jong (voorz.) en J. Brandenburg (secr. ) af maar stellen zich beiden herkiesbaar. Ook staat de bespreking van het bevrijdingsfeest op de agenda. T.b.v. de St. Nicolaasactie werden er wederom bonnen uitgedeeld aan de klanten die mooie prijzen konden opleveren.

1952: op 01 april tijdens de jaarvergadering stellen de heren C. Deyle (penningmester) en Jb. De Boer (comm.) zich herkiesbaar.

1953: oproep tot deelname aan een winkelbeurs, te houden op 29 april t/m 02 mei in gebouw Dokkenburg van “De Bijenkorf”. Een stand huren van 2 x 3 meer kost fl. 45,-. In deze prijs is de stand zelf, de opbouw en het etaleren door een vakman inbegrepen, echter excl. verlichting. Op de ledenvergadering van 06-05 staat aangekondigd het vertrek van voorzitter J. de Jong en en secr. J. Brandenburg, het aftreden en het benoemen van de Beurscommissie.

1954: Jaarvergadering op 08-02 met de aftredende C. Deyle en G. Honig (beiden herkiesbaar, uitbreiding van bestuur met de leden J. Rentenaar en C. Visser, en het onderwerp beursplannen. Onder aan de uitnodiging staat: geeft geen afbrekende kritiek buiten de deur, maar opbouwende kritiek op de vergadering! In de notulen van de vergadering van 06-10: verslag over de gehouden beurs die met een voordelig saldo kon worden afgesloten, een contactcommissie werd gevormd met de heren Kries, Swagerman, Komen en Dannijs, het aantal leden bedrag 99 stuks. Er werd afgesproken om 2% van de jaaromzet af te dragen t.b.v. het prijzenfonds voor de St. Nicolaascampagne. Het jaarverslag van secr. J. Brandenburg besloeg een half A4tje waarin o.a. gesteld werd dat het de vereniging financieel niet slecht gaat en men een geslaagde feestavond heeft gehad. Van het batig saldo van de St. Nicolaasactie werd fl. 50,- geschonken aan “Ons Verpleeghuis”in de Bosjesstraat en de Hervormde Diaconie.

1955: er werd besloten de Zaanse V.V.V. fl. 25,- te schenken.

1957: Op de agenda van de jaarvergadering o.a. het aftreden van de heren J. Rentenaar en J. Brandenburg af, de laatste is niet herkiesbaar.

1958: St. Nicolaas krant met daarin een advertentie puzzel en een zegelactie waarbij een volle kaart voorzien moet worden van een slagzin. Tijdens de twee trekkingsavonden is er in De Waakzaamheid een cabaretavond met grote attracties.

1959: St. Nicolaaskrant met een regen aan waardebonnen met duizenden guldens aan prijzen. Zegeltjes en slagzinformulieren, voor de trekkingsavond met Cabaretvoorstelling kan men voor € 0,10 een entreebewijs kopen bij Vivo, Jaq. De Boer, Breestraat 57. Aan de etalagewedstrijd doen 71 (!) winkels mee.

1966: St. Nicolaasactie met krant vol advertenties van de leden die driemaal (!) een kans van winnen geeft. Zegels ( de A.W.V. Kogertjes) worden bij elke bestede fl. gegeven, 10 zegels is een volle kaart.

Op de kaart kan men een slagzin aankruisen of zelf verzinnen. Voor 5 volle vellen krijgt men een gratis chocoladereep. Vele duizenden guldens aan waardebonnen worden ter beschikking gesteld. Alle verspreide actiekranten zijn genummerd en ook deze kunnen een prijs opleveren. Alle deelnemende winkeliers geven ook nog een persoonlijke prijs weg, zij etaleren deze prijs met daaronder het winnende krantennummer op een bepaalde datum. Als laatste winmogelijkheid kan men deelnemen aan een enquête loterij waarbij in totaal € 700,- aan waardebonnen te winnen valt.

1967: 50-jarig jubileum voorjaarsactie met slagzinwedstrijd. Receptie voor de leden van 16.00-17.00 uur in ‘De Waakzaamheid”. Vanaf 19.30 uur is er een feestprogramma met optredens van o.a. Ria Valk, De Hotcha’s, Music Patrol, Nicky Noble en als extra attractie een optreden van André van Duijn! Bal na.

1973: St. Nicolaasactie tezamen met de winkeliersvereniging van Zaandijk waarbij men na het plakken van 30 spaarzegels een volle kaart kan inleveren voor € 1,50 of een mini-jerrycan Schuimbad. Voor 2 volle kaarten kan men € 3,- of een Iglo diepvrieskip ontvangen. Spaart men drie kaarten dan krijgt men € 4,50 of 2 kop en schotels, bij vier kaarten € 6,- of een luxe handdoekset in geschenkverpakking en bij 5 kaarten ontvangt men € 7,50 of een pondsdoos heerlijke Verkade Bonbons.

1974: op de agenda van de jaarvergadering staat een eventuele samenvoeging in 1975 van de winkeliersverenigingen van Koog aan de Zaan en Zaandijk met als opmerking erachter: mag het bestuur hier over onderhandelen?

1976: “Kom over de brug” Koop in Koog aan de Zaan! Advertentieactie waarbij men het publiek attendeert op de enorme parkeergelegenheid en het ontbreken van verkeersopstoppingen.

1977: er wordt een feestelijke jaarvergadering georganiseerd in de achterzaal van “De Waakzaamheid” waarbij de 60 leden worden getrakteerd op koffie met petit-fours, drank, bittergarnituur en salades voor de somma van bijna duizend gulden.

1978: Algemene Ledenvergadering met op de agenda o.a. de aftredende en niet herkiesbare bestuurleden Jac. de Boer en H. Evers. H. Hackman wordt voorgedragen door het bestuur, contributie verhoging van fl. 25,- naar fl. 35,=, voorbereiding van de St. Nicolaasactie 1978, weer samen met Zaandijk? en een advertentiekrant voor Koog en Zaandijk.

1982: de bijdrage van de vereniging aan de kosten van de St. Nicolaasintocht bedragen fl. 2.336,64

1984: Algemene Leden Vergadering in de Marshoek op het Breedweer 42. Mevr. R. Broekkamp en de heer F.A. van de Stadt treden af maar zijn herkiesbaar. In het bijgaande financiële overzicht van het jaar 1983 is er sprake van een negatief kassaldo van fl. 264,81.

1989: in verslag van bestuursvergadering staat informatie over de te houden braderie. Het gaat over het aanvragen van vergunningen en het benaderen van Simson, Zaandijks Fanfare, een barbershop koor, K.F.C. een viskraam, een oliebollenkraam, een poffertjeskraam en een ballonnenwedstrijd. Een grote kraam huren kost fl. 85,-, een kleine fl. 75,-. In de notulen van bestuursvergadering na afloop van de Koninginnemarkt blijkt dat er maar 15 aanmeldingen waren geweest om een kraam te huren. “Ons Huis” (het buurthuis in die jaren) had weer veel werk gemaakt van de kinderactiviteiten. Ook was er een rommelmarkt en vrijmarkt geweest voor de kinderen. Het was niet gelukt om het verkeer om te leiden, men had hier geen vergunning voor gekregen (!). Op fl. 50,- na was de markt gedekt geweest.

1992: het 75 jarig jubileum wordt gevierd met een jubileumactie waarbij voor de hoofdprijs 4 x een reis voor 2 personen naar Parijs en entree tot Euro-Disney ter beschikking worden gesteld, t.w.v. € 750,-, en een 200-tal waardebonnen met een gemeenschappelijke waarde van € 4.700,-. Op 09 mei werd er door de leden in restaurant Napoli, Raadhuisstraat 2, vanaf 19.30 uur genoten van een uitgebreid buffet. Van 21-11 t/m 05-12 was er een etalagewedstrijd waarbij gespeurd moest worden naar branchevreemd artikel. Een CD Walkman t.w.v € 75,- was de hoofdprijs en daarnaast waren er vele andere prijzen te winnen.

Helaas zijn er van de latere jaren geen archiefstukken aanwezig zodat ik hier moet stoppen. Ik feliciteer namens de HVKZ de jubilerende vereniging met haar 100-jarig bestaan en wens haar nog een lang leven toe. Ik hoop dat zij zich in de toekomst, al dan niet uitgebreid met leden uit Zaandijk, nog jaren staande weet te houden!

Anneke Steemers