Op de agenda van de monumentencommissie van gemeente Zaanstad , gehouden op donderdag 21 november, stond de informele voordracht van het Zuiderkerkstraathofje. Deze qua inhoud en uitvoering indrukwekkende voordracht (32 pag.), opgesteld door de bewonerscommissie van de Zuiderkerkstraat, was ondertekend door de Historische Vereniging Koog-Zaandijk, de stichting Zaans Schoon en de vereniging ‘Hart voor Stad’.

De monumentencommissie oordeelde positief over de informele voordracht (pdf) en heeft de voordracht neergelegd bij gemeente Zaanstad ter nader onderzoek.

Historie
De onder architectuur (Th. van der Koogh) gebouwde woningen zijn een uniek voorbeeld van arbeiderswoningen uit 1913-1914 in ambachtelijk, traditionele trant met typische elementen uit de Zaanse houtbouwhistorie waarvan het oorspronkelijke karakter vrij gaaf bewaard is gebleven.

Bescherming
Ten opzichte van de bekende Zaanse architectuurvormen uit de 19e eeuw is hier sprake van een vernieuwende 20e-eeuwse toepassing van de kenmerken.
De woningen zijn volgens de ondertekenaars van lokaal belang wegens hun architectonische, culturele- en sociaalhistorische waarde, haar innoverende ontwerp en stedenbouwkundige aanleg als de eerste, in opdracht van één van de oudste woningbouwverenigingen in de Zaanstreek, gerealiseerde complexen. Bijzonder is dat de woningen rond een rechthoekig plantsoen gebouwd zijn en zodoende een hof vormen, hetgeen in die tijd nauwelijks voorkwam.

Dat het stratenpatroon van de Zuiderkerkstraat daardoor afweek van de traditionele lintbebouwing en padenstructuur is zeer opmerkelijk te noemen. Daardoor is het vroeg 20e-eeuwse Zuiderkerkstraathofje vanuit een duidelijk vernieuwend stedenbouwkundig concept aangelegd, hetgeen een extra kwaliteit vormt die het waard is beschermd te worden.

Huiswerk
Gemeente Zaanstad kreeg n.a.v. de bovengenoemde informele voordracht het verzoek van de monumentencommissie om, naast de Zuiderkerkstraat, alle andere in Zaanstad aanwezige hofjes te inventariseren op hun waarde. Behalve het Blauwe Hofje en de Hof van Saenden (Wormerveer) heeft Zaanstad momenteel geen andere beschermde hofjes binnen haar stadsgrenzen.